Sekiz bin 500 yıldır, kesintisiz olarak yerleşimin olduğu İzmir’de çok sayıda kültürel varlık korunmayı bekliyor. Pek çok kültürel varlık, 2008 yılında hazırlığına başlanıp 2012’de bitirilen 3 ciltlik kültür envanterine bile girememiş durumda.

Öte yandan halkın ödediği emlak vergilerinden zorunlu olarak kesilen paylar İzmir Valiliği bünyesinde toplanıyor. Ancak bu paylar belediyelere aktarılmadı.

Konak Belediye Başkanı Sema Pekdaş, geçen günlerde yaptığı “Bir yıllık değerlendirme” toplantısında, geçen yıl Konak Belediyesi emlak vergilerinden kesilerek Valiliğe aktarılan miktarın 4 milyon lira dolayında olduğunu, geçen yıl kendilerine bunların aktarılmadığını bu yıl ise 1.5 milyon liranın aktarılacağının açıklandığını söyledi.       

2400 yıldan beri Helenistik, Roma, Bizans, Beylik ve Osmanlı Dönemi yaşantısına tanık olmuş ve çeşitli medeniyetlerin bıraktığı eserlerin yoğun olarak bulunduğu bir bölge olan Basmane’de kültür envanterine girmemiş pek çok varlık bulunuyor.

Aynı zamanda arkeolojik bir alan olan bölgedeki Agora kazıları 1932 yılından bu güne sürerken Altınpark bölgesi kazıları da 2-3 yıl öncesine dayanıyor.

Kadifekale eteklerindeki Roma dönemine ait 16 bin kişilik antik tiyatro için çok sayıda istimlak gerçekleştirildi. Bölge için planlanan arkeopark bütçe bekliyor. Yine bölge eski İzmir Camileri, mescitleri, hazireleri, sinegogları, kiliseleri ve eski İzmir mimarisi ile yoğun olduğu bir bölge.

KERVAN KÖPRÜSÜ, HÖYÜK ENVANTERDE YOK

En son bölgeye ilişkin, “İzmir’den Yadigar” isimli bir kitap yazan Araştırmacı-Yazar Orhan Beşikçi, bölgedeki tarihi yapıların depo, atölye vb. amaç dışı kullanımından kaynaklı sıklıkla yangın geçirdiğini ve enkaza dönüştüğünü anlatıyor.

“Binaların restorasyonu pahalıya mal olduğu için en kolay yol da o binaları yıkmak oluyor. Yerleri şu an boş ve otopark olarak kullanılıyor” dedi.

Bölgenin henüz kültür envanterinin çıkarılmadığını, 2012 yılında çıkarılan envanterin yetersiz ve hatalarla dolu olduğunu belirtiyor.

Düzeltme cildinin hazırlandığını ifade eden Beşikçi, “Bence İzmir’in kültür envanteri henüz çıkarılmadı. Böyle bir envanterde binaların özelliklerinin de yer alması gerekir” diyor.

Edebiyatın önemli ismi Tarık Dursun K.’nın, Halit Ziya Uşaklıgil’in yaşadığı tarihi evlerin, bestekar Rakım Elkutlu’nun evinin ve Kervan Köprüsü, Tepecik Höyüğü gibi önemli yerlerin envanterde yer almadığını ifade eden Beşikçi, “Yine bu bölgede Rahmetullah efendinin evi var. Eski bir kuvai milliyeci. Mustafa Kemal ile Latife Hanımın dini nikâhını kıyan önemli bir isim. Bu evin üzerinde otopark levhası var” diyor.

KÜLTÜR ENVANTERİ İNSANLIK GÖREVİDİR

Kültür envanterinin sadece kent içini değil bütün ilçeleri kapsaması gerektiğini belirten Orhan Beşikçi, “İlçelerde aynı hassasiyet gösterilmedi. En kısa zamanda sivil toplum kuruluşları ve üniversitelerin, belediyelerin desteği alınarak vakıfların da işin içinde olduğu Kültür Bakanlığı ile birlikte hazırlanmalı.

Kültür envanteri çıkarmak bir zorunluluk aynı zamanda bir insanlık görevidir. Kültür envanterine girmemiş yüzlerce eser mevcut. Bunların içinde eski İzmir çeşmeleri mevcut. Hem Osmanlı hem Cumhuriyet dönemi.

Araştırmacıların yararlanacağı bir kaynaktır. 1922 İzmir yangınından kurtarılan bir bölge ama yaklaşık 25 bin yapı yok oldu” diyor.

Emlak vergilerinden kesilip valilik bünyesinde toplanan payların, kültürel varlıkların korunmasında kullanılması gerektiğini sözlerine ekliyor.

Kaynak: Emine Uyar / Evrensel.net