Özel­lik­le ban­ka­cı­lık sek­tö­rün­den kre­di bul­mak­ta zor­la­nan ve bor­cu borç­la çe­vir­mek­te sı­kın­tı ya­şa­yan va­tan­da­şın ka­pı­sı­nı çal­dı­ğı te­fe­ci­ler ara­sı­na mar­ket­ler de ek­len­di. Ye­ni yo­ğun­la­şan ‘mar­ket fi­nan­s’ yön­te­min­de da­ha çok kre­di kar­tı li­mi­ti­nin dol­ma­sı ge­re­ki­yor. Di­ye­lim ki bir kart­ta öden­me­si ge­re­ken borç mik­ta­rı 7 bin li­ra. Bu nok­ta­da mar­ket ön­ce kart sa­hi­bi­nin kar­tı­na 7 bin li­ra­lık öde­me ya­pa­rak bor­cu sı­fır­lı­yor.

SİSTEM NASIL İŞLİYOR?

Ar­dın­dan da kart sa­hi­bi san­ki ye­ni bir alış­ve­riş yap­mış gi­bi mar­ket­ten çe­şit­li gı­da alış­ve­ri­şi yap­mış gi­bi gös­te­ri­li­yor. Bugün'den Emine Açar'ın haberine göre, ka­ra lis­te­ye gi­ren bu yüz­den de tü­ke­ti­ci kre­di­si bi­le çe­ke­me­yen ki­şi­le­rin baş­vur­du­ğu yön­tem­de, mar­ke­te gi­den ki­şi­ler, bu­ra­dan bin li­ra ile 10 bin li­ra ara­sın­da mal alı­yor gi­bi gö­rü­ne­bi­li­yor.

FAİZ YÜZDE 11'İ GEÇİYOR

7 bin li­ra­lık bir bor­cun ka­pan­ma­sı­nın ar­dın­dan ay­nı kart­tan 3 bin 455, 3 bin 455 ve 691 bin li­ra ol­mak üze­re top­lam­da 7 bin 601 li­ra­lık mal ve­ya hiz­met sa­tı­şı ya­pıl­mış gi­bi gös­te­ri­le­rek pa­ra çe­ki­li­yor. Ara­cı ki­şi de kart­tan ay­rı­ca ken­di ko­mis­yo­nu olan 176 li­ra­yı yi­ne mal ve hiz­met be­de­li ola­rak çe­ki­yor. Ara­cı ki­şi­nin çek­ti­ği be­del ise ge­nel­de mar­ke­tin dı­şın­da baş­ka bir iş­ye­rin­den ger­çek­le­şi­yor. Böy­le­ce 7 bin li­ra­lık bor­cu ka­pa­nan kart sa­hi­bi mar­ke­te yüz­de 8,59, ara­cı ki­şi­ye de yüz­de 2,51 fa­iz öde­ye­rek top­lam­da 7 bin li­ra­lık bor­ca kar­şı­lık yüz­de 11,10 da­ha faz­la öde­me yap­mak du­ru­mun­da ka­lı­yor.

ARADA ARACI KULLANIYOR

Mar­ket­ler sis­te­min çok faz­la du­yul­ma­ma­sı için doğ­ru­dan kart borç­lu­su ile mu­ha­tap ol­mu­yor. Bu iş­lem için ara­cı bir ki­şi­ye ih­ti­yaç du­yu­lu­yor. Ara­cı­lar da ge­nel­de da­ha ön­ce bu işi yap­tı­ğı bi­li­nen ve de­ne­tim­le­rin art­tı­ğı ku­yum­cu ya da ben­zin­ci­ler­den olu­şu­yor. Ara­cı ki­şi kart borç­lu­su­nun kar­tı­nı ala­rak borç­lu ol­du­ğu ban­ka­ya borç mik­ta­rı ka­dar pa­ra ya­tı­rı­yor.

DÖNEN PARA EN AZ 2.5 MİLYAR LİRA

Bu yıl uy­gu­la­ma­ya so­ku­lan mar­ket fi­nans yön­te­mi ve ha­len bir­çok va­tan­da­şın ça­re­siz­lik­ten bo­yun eğ­di­ği ku­yum­cu ve ben­zin is­tas­yon­la­rın­da dö­nen pa­ra mik­ta­rı da du­dak uçuk­la­tı­yor. Ka­ba bir he­sap­la bu yıl için­de ya­pı­lan mar­ket ve alış­ve­riş mer­ke­zi, ben­zin is­tas­yon­la­rı, çe­şit­li gı­da ve ku­yum­cu­lar­dan kre­di kar­tıy­la ya­pı­lan alış­ve­riş mik­ta­rı­nın ilk 9 ay­da 121 mil­yar 475 mil­yon li­ra­ya çık­tı­ğı göz­le­ni­yor.

Mar­ket ve alış­ve­riş mer­kez­le­rin­de kart­lı har­ca­ma mik­ta­rı bir ön­ce­ki yı­lın ay­nı dö­ne­mi­ne gö­re yüz­de 36,77 ora­nın­da art­mış gö­rü­nü­yor. 4 ka­lem­de top­lam har­ca­ma­nın yüz­de 2’si­nin borç ka­pat­mak adı­na ya­pıl­dı­ğı­nı var­say­dı­ğı­mız­da 2 mil­yar 430 mil­yon li­ra­nın, yüz­de 5 ola­rak var­sa­yıl­dı­ğın­da ise 6 mil­yar 74 mil­yon li­ra­nın alış­ve­riş ha­ri­cin­de borç ka­pat­ma ope­ras­yo­nu için çe­kil­di­ği göz­le­ni­yor.

BORÇ TAKSİTLENDİRİLİYOR

Kar­tın­da har­ca­ma li­mi­ti kal­ma­yan ve ken­di­ni dön­dür­mek­te zor­la­nan va­tan­da­şın son dö­nem­de sık­lık­la baş­vur­du­ğu bu yön­tem­de ye­ni borç­lar da tak­sit­len­di­ri­li­yor. Za­ten va­tan­da­şı ra­hat­la­tan en bü­yük un­sur da tak­sit­len­dir­me im­kâ­nı bu­lun­ma­sı ola­rak özet­le­ni­yor.

Ban­ka­lar ye­ni ya­pı­lan top­lu alış­ve­riş­ler­de va­tan­da­şa bir SMS ata­rak “Şu ta­rih­li şu mik­tar­lı har­ca­ma­nı­zı bel­li bir üc­ret kar­şı­lı­ğın­da 6 tak­si­te böl­mek için bi­ze onay me­sa­jı atı­n” di­ye bil­gi­len­dir­me ge­çi­yor.